Copa America là gì? Đây không chỉ là một giải bóng đá thông thường mà còn là biểu tượng lịch sử của bóng đá Nam Mỹ, nơi hội tụ những đội tuyển lừng danh như Brazil, Argentina, Uruguay… và các huyền thoại như Messi, Maradona, Ronaldinho. Copa America là giải vô địch bóng đá quốc gia lâu đời nhất thế giới, được tổ chức lần đầu vào năm 1916 và luôn mang theo tinh thần máu lửa, giàu cảm xúc và đầy tính cạnh tranh.

Trong bài viết này, bạn sẽ được giải đáp chi tiết về Copa America là gì, thể thức thi đấu, lịch sử hình thành, các kỷ lục nổi bật và lý do vì sao giải đấu này luôn được người hâm mộ toàn cầu dõi theo mỗi kỳ tổ chức. Hãy cùng Kèo Đỉnh khám phá hành trình vinh quang kéo dài hơn một thế kỷ của nền bóng đá Nam Mỹ!

Copa America là gì?

Copa America là giải vô địch bóng đá dành cho các đội tuyển quốc gia Nam Mỹ, được tổ chức bởi Liên đoàn Bóng đá Nam Mỹ (CONMEBOL). Đây là giải đấu có tuổi đời lâu nhất trong lịch sử bóng đá cấp đội tuyển quốc gia, ra đời từ năm 1916, thậm chí còn lâu đời hơn cả World Cup.

Tính đến năm 2021, Copa America là một trong hai giải đấu có bề dày lịch sử vượt hơn 100 năm, cùng với FA Cup của nước Anh. Tuy vậy, so với các giải như Euro, World Cup hay thậm chí là Cúp Vàng Bắc Trung Mỹ, Copa America lại có nhiều điều đặc biệt và hỗn loạn hơn người ta vẫn tưởng.

Lịch sử hình thành và sự khác biệt so với các giải đấu khác

Lịch sử lâu đời nhưng ít được chú ý

Trong khi Euro chỉ bắt đầu từ năm 1960, Asian Cup từ 1956 và Cúp bóng đá châu Phi năm 1957 thì Copa America đã tổ chức kỳ đầu tiên từ năm 1916. Tuy nhiên, chính vì ra đời quá sớm nên nhiều sự kiện lịch sử của Copa America trở nên mờ nhạt, không được ghi chép rõ ràng. Người hâm mộ khó có thể nhớ hết các nhà vô địch hay những trận chung kết đã diễn ra trong quá khứ, nhất là ở giai đoạn từ 1916 đến giữa thế kỷ XX.

Sự bất ổn trong tổ chức

Không giống như các giải đấu khác được tổ chức theo chu kỳ cố định, Copa America trải qua rất nhiều thay đổi trong lịch sử. Có năm tổ chức liên tiếp, có lúc phải chờ đến tám năm mới có giải tiếp theo. Năm 1959, Copa America thậm chí tổ chức hai lần chỉ trong một năm tại hai quốc gia khác nhau.

Từ 1975 đến 1983, Copa America không có nước chủ nhà cố định mà các trận đấu được tổ chức luân phiên giữa các quốc gia. Đỉnh điểm là năm 2016, Copa America đặc biệt kỷ niệm 100 năm (gọi là Copa Centenario) lại được tổ chức tại Hoa Kỳ thay vì Nam Mỹ, một điều chưa từng có tiền lệ.

Vấn đề từ chính Nam Mỹ

Thiếu sự chuyên nghiệp trong quản lý

Trong khi các giải như Euro hay CAN Cup được tổ chức đều đặn và có vòng loại nghiêm túc, thì Copa America gần như không có vòng loại, vì Nam Mỹ chỉ có 10 quốc gia thành viên. Tất cả các đội đều được mời tham dự thẳng, điều này khiến sự cạnh tranh giảm sút và các đội mạnh không mấy mặn mà.

Thiếu động lực từ các đội tuyển lớn

Rất nhiều lần, các đội tuyển lớn như Brazil hay Argentina cử đội hình phụ hoặc dự bị để tham dự Copa America, vì họ ưu tiên vòng loại World Cup hơn. Có năm, như 2001, Argentina rút lui khỏi giải vì lý do an ninh. Năm 2016, Brazil để Neymar ở nhà để thi đấu Olympic chứ không đá Copa. Sự thờ ơ này khiến nhiều người đặt câu hỏi về tính danh giá thực sự của giải đấu.

Vì sao Copa America không hấp dẫn như Euro hay World Cup?

Những huyền thoại vẫn trắng tay

Thật bất ngờ khi những huyền thoại như Pelé, Diego Maradona hay thậm chí là Lionel Messi đều từng có thời gian không thể vô địch Copa America. Mãi đến năm 2021, Messi mới giành được danh hiệu này, sau nhiều lần thất bại cay đắng trong các trận chung kết. Điều này khiến nhiều người đặt dấu hỏi về giá trị của giải đấu nếu những cầu thủ vĩ đại nhất Nam Mỹ cũng không mặn mà tham gia.

Sức hút truyền thông thấp

Phần lớn các trận đấu tại Copa America không được truyền thông quốc tế chú ý như Euro hay World Cup. Khán giả tại châu Âu hoặc châu Á cũng thường không theo dõi sát sao, do lịch thi đấu rơi vào mùa hè, trùng thời gian nghỉ ngơi của nhiều ngôi sao hoặc gây mệt mỏi cho cầu thủ sau cả mùa giải tại châu Âu.

Copa America và nỗ lực cải tổ

Ý tưởng sáp nhập với CONCACAF

Để tăng tính cạnh tranh và thu hút khán giả, đã từng có ý tưởng tổ chức một giải vô địch châu Mỹ, kết hợp giữa CONMEBOL và CONCACAF (khu vực Bắc Trung Mỹ và Caribe). Tuy nhiên, ý tưởng này vẫn chưa thành hiện thực vì nhiều lý do về lợi ích và quản lý tổ chức.

Mời các đội từ châu lục khác

Trong nhiều kỳ Copa America, ban tổ chức đã mời thêm các đội ngoài khu vực như Nhật Bản, Qatar, Mexico, Hoa Kỳ để đủ số lượng 12 đội. Tuy nhiên, việc các đội khách này không thi đấu hết sức khiến giải đấu mất đi phần nào giá trị và chỉ mang tính chất giao hữu.

Copa America trong tương lai

Copa America có thể là một giải đấu có lịch sử lâu đời nhất, nhưng nếu không thay đổi, nó sẽ tiếp tục bị lãng quên giữa các giải đấu lớn khác trên thế giới. Liên đoàn bóng đá Nam Mỹ cần cải tổ cách tổ chức, nâng cao tính cạnh tranh, đảm bảo các đội tuyển tham dự với lực lượng mạnh nhất, và thu hút truyền thông toàn cầu hơn nữa.

Kết luận

Copa America là một di sản bóng đá quý giá của thế giới, là nơi quy tụ những đội tuyển từng nhiều lần vô địch World Cup như Brazil, Argentina, Uruguay. Tuy nhiên, chính vì sự hỗn loạn trong quản lý, thiếu tính chu kỳ và ít động lực từ các đội lớn, giải đấu này đang mất dần vị thế so với Euro hay World Cup.

Để Copa America thực sự xứng đáng với lịch sử trăm năm của mình, cần có những cải cách toàn diện trong cách tổ chức, quảng bá và định vị lại vai trò của giải đấu trong lòng người hâm mộ toàn cầu.